بنام خدا

یکی از موضوعات مهم در بحث معاد این است که اصلا آیا قرآن هم اشاره ای به  انکار معاد کرده یا نه؟
راستی به نظر شما قرآن ،این آخرین معجزه وحی الهی چطور با این مسئله کنار آمده است؟

پس خوبه که نظر خود قرآن را هم در این باره بدونیم.

قرآن کریم، درباره این موضوع مى فرماید: وَ ضَرَبَ لَنَا مَثَلاً وَ نَسِىَ خَلْقَهُ قَالَ مَن یُحْىِ الْعِظَـمَ .. ( یس/78) و براى ما مثالى زد و آفرینش خود را فراموش کرد و گفت: چه کسى این استخوان ها را زنده مى کند، در حالى که پوسیده است؟

شأن نزول آیه چنین است: یکی از مشرکان به نام «عاص بن وائل» قطعه استخوان پوسیده اى را پیدا کرد و گفت: «با این دلیل محکم به مخاصمه با محمد(ص) برمى خیزم و سخن او را درباره معاد ابطال مى کنم.» آن را برداشت و نزد پیامبراکرم(ص) آمد و گفت: «چه کسى مى تواند این استخوان هاى پوسیده را از نو زنده کند؟» آیات فوق نازل شد و پاسخ دندان شکنى به او و هم فکران او داد.

منظور از «ضرب المثل» در این جا «ضرب المثل» عادى و تشبیه و کنایه نیست، بلکه بیان استدلال و ذکر مصداق، به منظور اثبات یک مطلب کلى است.

آرى این فرد خیره سر و مغرور فکر مى کرد، دلیل محکمى براى نفى معاد پیدا کرده است و پیامبر اکرم(ص) هیچ پاسخى در برابر این منطق نخواهد داشت، ولى قرآن کریم در پاسخ به او مى فرماید: اگر آفرینش خویش را فراموش نکرده بودى، هرگز به چنین استدلال واهى و سستى دست نمى زدى! (بقره، آیه259 )

بنام آنکه جان را فطرت آموخت

در پست قبلی موضوع معاد  را از طریق دلیل گفتاری ونقلی مورد بررسی قرار دادیم .
اما :
اثبات معاد به روش برهان عقلی
امّا براهین عقلى براى اثبات قیامت دو قسم است:
الف: براهینى که امکان معاد را ثابت مى کند: مثل برهان قدرت; خداوند از آیه 6 تا 11 از سوره «ق» مى فرماید:
1. خداوند قدرت دارد آسمان و ستارگان و زمین و... را با آن همه عظمت بیافریند;
2. این همه قدرت و عظمت براى بینایى بندگان توبه کار است;
3. در نتیجه، خدا با چنین قدرتى مى تواند او را دوباره زنده و قیامت را برپا نماید; لیکن چشم بصیرت لازم است.
ب: براهینى که ضرورت معاد را ثابت مى کند; از جمله:
1. برهان حکمت: الف: کار خدا عبث نیست و هدف حکیمانه دارد; ب: همه پدیده هاى هستى به حکم قوانین حاکم بر آن ها نابود شدنى است; نتیجه آن که: اگر فراتر از این پدیده ها، چیز دیگرى نباشد، آفرینش جهان عبث خواهد بود، و خداوند کار عبث نمى کند.
2. برهان عدالت: الف: خدا ستم نمى کند;(نساء، 40; یونس،44; کهف، 49) ب: در این دنیا انسان ها با اختیارى که دارند اعمال نیک و زشت انجام مى دهند و همه مى میرند. این جهان، ظرفیت و گنجایش پاداش و کیفر همه کارهاى خوب و بد را ندارد، چگونه مى توان در دنیا به کسى که همه هستى اش را در راه نجات و هدایت انسان ها ایثار کرده است، پاداش داد و چگونه مى توان کسى را انسان هاى بى شمارى را قربانى اهداف و خواسته هاى نفسانى اش کرده است، کیفر نمود. باید جهان دیگرى که ظرفیت پاداش و کیفر این نوع انسان ها را داشته باشد، وجود داشته باشد، تا عدالت خداوند خدشه دار نگردد. نتیجه آن که: اگر قیامتى نباشد تا خدا بر اساس عدالت خود رفتار نماید، عدالتش خدشه دار مى شود.
3. برهان رحمت: الف: از صفات خداوند، «رحمت» به معناى اعطاى فیض و نعمت به موجودى است که قابلیت و استعداد آن را داشته باشد. ب: انسان استعداد حیات جاودانه دارد.
در نتیجه: چون خداوند چنین فیضى را از انسان نمى گیرد و با مرگ نیز قطع نمى گردد، پس قیامتى باید باشد تا این فیض ادامه پیدا کند.
در قرآن از براهین متعدد دیگرى از قبیل: برهان حرکت و هدف، دلیل بقاى روح، دلیل آفرینش نخستین و... سخن به میان آمده است.
با دلایلى که ذکر شد، فهمیده مى شود که اگر قیامتى نباشد، زندگى بى هدف خواهد بود.
پس مرگ انسان، براى سازندگى مجدد و بهتر و همیشگى است. مرگ حرکت از مرحله پست به مرحله عالى تر است. امید رسیدن به چنین مراحل عالیه و تکامل یافته، زندگى را هدفدار مى کند. در غیر این صورت چه امیدى به زندگى و چه هدفى از آن خواهد بود؟
خلاصه بحث:
باید قیامت و بهشت و جهنم باشد و لذّات معنوى روحى در دنیا و فشارهاى وارد شده بر روح و جسم آدمى در این جهان، دلیل بى نیازى به بهشت و جهنم و نبود قیامت نیست.

روزهای پایانی نمایشگاه ،یک ساعت مانده به افطار بود که دانشجویی اومد پیشم وبعد از سلام  گفت: می خواهم خیلی رک وصریح باهات صحبت کنم . با لبخندی پاسخشو دادم و تعارفش کردم روی صندلی بنشیند.بعد از کمی سلام واحوالپرسی ازش خواستم تا حرف دلشو بزنه.

حرف دوست عزیزم (که بعدا با هم دوست شدیم):

 من به مبدأ، توحید و عدالت خداوند متعال معتقدم و به نمازگزاردن پاى بند هستم; ولى نسبت به وجود بهشت و جهنم به این صورتى که امروزه در جامعه ما رایج است; یعنى دنیاى دیگرى باشد که انسان ها پس از مرگ به آن جا منتقل شوند، شک دارم و بر این باورم که بهشت و جهنم به همراه زندگى و حیات همین دنیاست که در قالب جهنم بدى ها و فشارها بر روح و جسم آدمى فشار وارد مى کند و در نقطه مقابل، بهشت نیز همان لذّات معنوى روحى است که به روح انسان ها وارد مى شود; جواب شما چیست؟

اما پاسخ من به ایشان البته با کمی ویرایش:

 پس از موضوع توحید، مهم ترین موضوع، موضوع معاد و قیامت است. وبه همین دلیل قرآن کریم حدود 1200 آیه به آن پرداخته است.

اثبات قیامت از دو راه ممکن است:

 الف: نقلى (قرآن و روایات)

 ب: براهین عقلى.

راه های اثبات قیامت از طریق قرآن:

1. در برخى آیات، منکران معاد را خلع سلاح مى کند; آنان که مى گویند: جز همین زندگى دنیایى، خبر دیگرى نیست... .(جاثیه،24)

2. گاهى از کسانى که قیامت را بعید مى شمارند، دفع شبهه مى کند.

3. با ذکر نمونه هایى از زنده شدن دوباره، در همین دنیا (مثل: داستان اصحاب کهف، مقتول بنى اسرائیل، عُزیر پیامبر، زنده کردن چهار کبوتر براى حضرت ابراهیم(ع)، زنده شدن مردگان به دست حضرت مسیح(ع) به اذن خداوند، مرگ طبیعت در پاییز و زمستان و زنده شدن دوباره آن در بهار و تابستان و...) به منکران معاد مى فهماند که وقوع رستاخیز محال نیست.

ادامه اش را در پست بعدی دنبال کنید

سوال:

چرا هر وقت به کسى خوبى مى کنى در جواب آن به تو بدى مى کند؟ آیا این همان عدالتى است که خداوند از آن در قرآن سخن گفته است ؟

 پاسخ :

 بدى کردن به دیگران ربطى به عدالت خداوند ندارد . اگرچه خداوند جواب ظالم را به موقع در دنیا یا آخرت مى دهد . درست نیست هر قصورى که دیگران نسبت به ما دارند ما آن را نسبت به خدا بدهیم . این موضوع بازگشت به عدم فهم و شعور و سوء اختیار خود افراد دارد که جواب نیکى را به بدى مى دهند .
دیگر این که خداوند تاکید به نیکى به دیگران کرده است ; «وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ; (بقره ،195) نیکى کنید که خدا نیکوکاران را دوست دارد» و خود او نیز به بهترین وجه پاداش را در دنیا و آخرت در صورتى که هدف از نیکى تنها رضایت خداوند باشد ، مى دهد; «کسى که کشت آخرت بخواهد ، براى وى در کشته اش مى افزاییم ، و کسى که کشت این دنیا را بخواهد به او از آن مى دهیم و]لى[ در آخرت او را نصیبى نیست .»
اما اگر هدف از نیکى خوش آمدن دیگران یا دریافت عوض از طرف مقابل باشد ، خداوند دریافت پاداش را به همو حواله مى کند و از آن جا که انسان ها ناسپاس و فراموش کارند همیشه جواب مثبت نخواهد بود .
بنابراین ، به حکم وظیفه الهى و وجدانى نباید نیکى به دیگران را فراموش کنیم و هیچ موقع از پاسخ ناخوشایند دیگران نباید برنجیم ; چرا که :

تو نیکى مى کن و در دجله انداز *** که ایزد در بیابانت دهد باز

بنام خدا

نمایشگاه قرآن امسال پر از خاطرات شیرین بود .آدمهایی که از نحوه انجام واجبات دین سوال می کردند ویا از مسائل اعتقادی می پرسیدند ویا جهت مشورت در موضوعات گوناگون باب گفتگو را با ما باز می کردند.
بنا دارم ان شاء الله سوالهایی که در مورد عدل الهی ، توی نمایشگاه از بنده پرسیده شده بود را در وبلاگم مطرح کنم و پاسخی در حدّ بضاعت اندک خویش  داده باشم...

کسى که بد اخلاق باشد، دروغ بگوید و نمازهم نخواند، ولى ارتباط با نامحرم نداشته باشد،حجاب خود را نیزرعایت کند، به جهنم مى رود یا بهشت؟ اگر به بهشت مى رود، تفاوت او با کسى که نماز مى خواند و دروغ نمى گوید، ولى اخلاق خوبى ندارد چیست؟ اگر به جهنم مى رود، تفاوت او با کسى که دزدى مى کند، بى حجاب است و با نامحرم ارتباط دارد چیست؟
براى رهایى از جهنم و رفتن به بهشت دو چیز لازم است: ایمان و عمل صالح.  بیش از 30آیه درباره این موضوع در قرآن کریم آمده است مانند: «وبَشِّرِ الَّذینَ ءامَنوا وعَمِلوا الصّــلِحـتِ اَنَّ لَهُم جَنّـت... ;(بقره،25
«وقالوا لَن یَدخُلَ الجَنَّةَ اِلاّ مَن کانَ هودًا اَو نَصـرى تِلکَ اَمانِیُّهُم * بَلى مَن اَسلَمَ وَجهَهُ لِلّهِ وهُوَ مُحسِنٌ فَلَهُ اَجرُهُ عِندَ رَبِّه ;(بقره،111ـ112
)«والَّذینَ ءامَنوا وعَمِلواالصّــلِحـتِ اُولـئِکَ اَصحـبُ الجَنَّةِ هُم فیها خــلِدون ;(بقره،82) پس کسى از عذاب رهایى یافته و به بهشت مى رود که به اصول دین اعتقاد و ایمان داشته، به فروع دین عمل نماید.
کسى که ایمان دارد، اگر کار زشت و ناپسندى انجام داد، باید توبه کند، که با توبه همه گناهان پاک مى شود. نماز ستون دین و یکى از بزرگ ترین واجبات اسلام است و قبولى آن در روز قیامت معیار قبولى دیگر اعمال است. امام صادق(ع) مى فرماید: نخستین چیزى که در روز قیامت حساب رسى مى شود نماز است که اگر پذیرفته شد، دیگر اعمال هم پذیرفته مى شود و اگر پذیرفته نشد، دیگر اعمال هم پذیرفته نمى شود.
بنابراین کسى که نماز نخواند،هر چند حجاب خود را به طور کامل رعایت کند و از ارتباط با نامحرم دوری کند،معیار قبولى اعمالش را از دست داده است.
امّا اگرکسى نماز بخواند و به نماز اهمّیت بدهد، اولا: اهتمام دادن به نماز، موجب مى شود تاانسان از کارهاى زشت دور شود. خداوند مى فرماید: نماز را برپادار، که نماز از زشت کارى و ناشایست باز مى دارد.(عنکبوت،45)
ثانیاً:اگرانسان نمازگزار،براثرغفلت یا وسوسه هاى شیطانی برخى از گناهان انجام داد،همین نماززمینه توبه او را فراهم نموده واوموفق به توبه و ترک آن گناه مى شود.خداوند متعال دراین باره مى فرماید:و نمازرا برپادار در دو طرف روز و درساعاتى ازآغاز شب که خوبى ها ،بدى ها را از میان مى برد.(هود،114)
پس کسى که نماز مى خواند و به آن اهمّیت مى دهد، با کسى که نماز نمى خواند ولى برخى ازکارهاى نیک راانجام مى دهد، یکسان نیست،گرچه گاهى همان کارهاى نیک اگر با نیت خالص باشد انسان را به نمازخواندن نیز تشویق مى کند.خداوند متعال مى فرماید: «اَم نَجعَلُ الَّذینَ ءامَنوا وعَمِلُوا الصّــلِحـتِ کالمُفسِدینَ فِى الاَرضِ اَم نَجعَلُ المُتَّقینَ کالفُجّار ;(ص،28) آیا کسانى را که ایمان آوردند و کارهاى نیک و شایسته کردند مانند تبهکاران روى زمین مى گردانیم؟ آیا پرهیزکاران را مانند بدکاران مى سازیم.»
نتیجه:
شخصى که با ایمان از دنیا مى رود، چنان چه گنه کار باشد، توبه نکرده باشد و شفاعت هم شامل او نشود، مدّتى به جهنم خواهد رفت و پس از پاک شدن، از جهنم بیرون آمده، وارد بهشت مى شود. در روایتى که از امام رضا(ع) نقل کرده اند، آن حضرت مى فرماید: گنه کاران اهل توحید وارد آتش مى شوند و از آن خارج مى شوند.

بنام خدا

چرا حضرت محمد(ص) مى خواهد از امت گنهکار خود در روز قیامت شفاعت کند ، در حالى که آن حضرت رسالت خود را به انجام رساند و هر کس گوش شنوا مى داشت و عمل مى کرد ، هرگز گمراه نمى شد؟

 قرآن کریم مى فرماید : «یَـأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ ; (مائده ، 35) اى افراد با ایمان ! از مخالفت خداوند بپرهیزید و وسیله اى که شما را به رضاى حق برساند بطلبید»...
از طرفى پیامبر(ص) «رحمة للعالمین » است و هرگز نمى خواهد کسى عذاب شود و نیز او مظهر رحمانیت و رحیمیت خداوند است ; بنابراین باید به اذن خدا و بر اساس رحم و مهربانى بندگان خدا را نجات دهد .
حقیقت شفاعت اولیاى خدا براى گنهکاران این است که چون آنان عزیز خدا هستند ، براساس قرب و موقعیتى که در پیشگاه خداوند دارند ، مى توانند براى گنهکاران وساطت کنند و از خداوند بزرگ بخواهند که از تقصیر و گناه آنان درگذرد ; البته شفاعت کردن و پذیرفته شدن شفاعت آنان در گرو شرایطى است که به شخص گنهکار و نیز به مورد شفاعت «گناه » مربوط است ; به عبارت دیگر ، شفاعت همان کمک کردن اولیاى خدا با اذن خدا به افرادى است که در عین گنهکار بودن ، پیوند ایمانى خود را با خداوند و پیوند معنوى خویش را با اولیاى خدا قطع نکرده باشند . عمل کردن پیامبر اکرم (ص)به رسالت خود و آشنا نمودن مردم با معارف دینى هیچ گاه بدان معنا نیست که مردم وقتى با پیامبر اکرم (ص) و احکامى که مردم را بدان رهنمون مى کند ، آشنا شوند دیگر گناه نکنند و شیطان و هوا و هوس با آن ها کارى نداشته باشد .•